Mỹ từng thử giờ mùa hè quanh năm và thất bại

[Vitamin C]

Năm 1974, chính phủ Mỹ áp dụng giờ mùa hè quanh năm như một biện pháp tiết kiệm năng lượng — nhưng nhanh chóng gặp phản ứng dữ dội và bị bãi bỏ. Lịch sử cho thấy ý tưởng này đã được thử nhiều lần ở các nước khác và thường không được ưa chuộng.

Mùa thu hàng năm lại gợi nhớ vòng quay quen thuộc: lùi đồng hồ một giờ, nhận lại giờ ngủ bị “mất” hồi mùa xuân và chấp nhận những buổi tối sớm hơn. Các chuyên gia giấc ngủ ngày một đồng thuận rằng bỏ hoàn toàn đổi giờ theo mùa và giữ giờ chuẩn quanh năm mới là giải pháp tốt cho sức khỏe công cộng.

Tuy nhiên, có một phương án khác từng được thử: giữ mãi giờ mùa hè. Ở Mỹ, điều này từng xảy ra vào tháng 1/1974, khi Tổng thống Richard Nixon ra lệnh cho đồng hồ bật lên một giờ với mục tiêu tiết kiệm năng lượng sau cuộc khủng hoảng dầu mỏ. Kế hoạch ban đầu là thử nghiệm trong hai năm, rồi có thể chuyển sang áp dụng vĩnh viễn để kéo dài buổi tối muộn hơn.

Thực tế cho thấy chính sách này sớm thất bại — và lý do có thể gom vào một từ: Watergate. Việc áp dụng giờ mùa hè quanh năm chấm dứt chỉ vài tuần sau khi Nixon từ chức; đến tháng 9/1974, Thượng viện bỏ phiếu hủy bỏ chính sách.

Nguồn gốc tư tưởng về đổi giờ mùa hè hiện đại có thể truy về William Willett, một nhà thầu người Anh yêu thích đánh golf, người công bố tờ rơi "The Waste of Daylight" năm 1907. Willett đề xuất dịch chuyển đồng hồ dần trong tháng 4 và trả lại trong tháng 9 để mở rộng thời gian rảnh buổi chiều, cho rằng điều này sẽ cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Ý tưởng lan rộng trong bối cảnh chiến tranh: Đức áp dụng giờ mùa hè năm 1916 như biện pháp kinh tế, sau đó các nước đồng minh và láng giềng làm theo, và Anh chính thức áp dụng vào tháng 5/1916. Ở Mỹ, các biến thể có lúc được các thành phố như Cleveland và Detroit áp dụng quanh năm vào đầu thế kỷ 20. Trong Thế chiến II, Mỹ áp dụng "War Time" — giờ mùa hè quanh năm — như một biện pháp tiết kiệm nhiên liệu, nhưng sau chiến tranh chính sách này bị bãi bỏ vì không được ủng hộ rộng rãi.

Quốc gia khác cũng thử nghiệm: Anh từng có thí nghiệm đổi sang giờ chuẩn kiểu châu Âu năm 1968 (thực chất là giờ mùa hè quanh năm), nhưng thử nghiệm đó thất bại và bị đảo ngược vào năm 1970. Những đợt áp dụng quanh năm từng được thực hiện ở nhiều nơi nhưng hiếm khi kéo dài do phản ứng xã hội và khó khăn thực tế.

Ngày nay, ý tưởng giờ mùa hè quanh năm vẫn có những người ủng hộ. Ở Mỹ, nhiều nỗ lực hiện đại xuất phát từ những bang nhiều nắng như Florida; Thượng nghị sĩ Marco Rubio từng nhiều lần thúc đẩy "Sunshine Protection Act" nhằm cố định giờ mùa hè trên toàn quốc. Tuy nhiên, luật liên bang hiện tại hạn chế quyền các bang thay đổi múi giờ hay giữ giờ mùa hè vô thời hạn mà không có sự chấp thuận của Quốc hội, nên những động thái của bang thường phải chờ hành động từ liên bang.

Kết luận: các thí nghiệm lịch sử cho thấy giờ mùa hè quanh năm có thể mang lại lợi ích nhất định về ánh sáng buổi tối và tiết kiệm năng lượng trong một số hoàn cảnh, nhưng chúng cũng tạo ra hệ quả xã hội và sinh học khiến nhiều cuộc thử nghiệm trở nên không bền vững. Tranh luận về giữ giờ chuẩn quanh năm hay áp dụng giờ mùa hè vĩnh viễn vẫn còn tiếp diễn, và quyết định cuối cùng nhiều khả năng vẫn phải dựa trên cân nhắc giữa sức khỏe cộng đồng, an toàn và lợi ích kinh tế.

Nguồn: Popsci