Vì sao bị say xe và cách iPhone có thể giúp

[Vitamin C]

Nhiều người không thể đọc sách hay lướt điện thoại khi ngồi trên ôtô vì chóng mặt. iPhone có một tính năng tên Vehicle Motion Cues cho phép hiển thị các chấm chuyển động ở hai bên màn hình, nhằm giảm xung đột giữa mắt và tai trong — một nguyên nhân chính gây say xe.

Nguyên nhân gây say xe​

Cảm giác say xe thường đến từ sự mâu thuẫn giữa những gì bạn thấy và những gì cơ thể bạn cảm nhận. Trong tai trong có hệ thống tiền đình, nơi chứa dịch endolymph và các tế bào lông cảm nhận chuyển động. Khi bạn ngồi trên ôtô, tai trong vẫn cảm nhận gia tốc hoặc quay, còn mắt nếu đang nhìn xuống màn hình lại không thấy chuyển động tương ứng — sự khác biệt này gọi là “xung đột cảm giác” và có thể gây buồn nôn.

Một lý thuyết khác là “bất ổn tư thế”: khi con người mất kiểm soát tư thế (ví dụ trên thuyền hoặc tàu lượn), cơ thể dễ bị rối loạn. Tuy nhiên trong y học, lý thuyết xung đột cảm giác được trích dẫn phổ biến hơn và cũng là cơ sở cho ý tưởng giảm say xe bằng các manh mối thị giác bổ sung.

Mẹo thực tế để giảm say xe​

Nếu dễ bị say xe khi đọc, hãy đặt sách hoặc điện thoại xuống và nhìn ra xa về phía chân trời để khớp lại thông tin thị giác với cảm giác tiền đình. Đi xa bụng rỗng không có lợi — ăn nhẹ trước chuyến đi. Tránh uống rượu và hút thuốc vì hai thói quen này thường làm triệu chứng nặng hơn.

Tính năng Vehicle Motion Cues trên iPhone hoạt động thế nào​

Bạn có thể bật tính năng này trong Cài đặt > Trợ năng > Chuyển động. Khi bật, iPhone hiển thị các vòng hoặc chấm ở hai bên màn hình; những chấm này sẽ di chuyển tương ứng với chuyển động của xe: đi tiến, lùi hay rẽ. Ý tưởng là cung cấp manh mối thị giác phù hợp với chuyển động thực tế để giảm xung đột giữa thị giác và hệ tiền đình.

Apple không dẫn nguồn nghiên cứu cụ thể nào cho tính năng này, nhưng một nghiên cứu năm 2019 của Đại học Salzburg đã thử nghiệm ý tưởng tương tự bằng một ứng dụng Android: đặt bong bóng chuyển động ở cạnh màn hình và phần lớn người tham gia báo cáo giảm cảm giác say xe, dù quy mô nghiên cứu nhỏ.

Chưa có nhiều nghiên cứu công bố về hiệu quả riêng của tính năng trên iPhone — một số người dùng phản hồi tích cực, còn người khác thì không thấy cải thiện. Kinh nghiệm cá nhân có thể khác nhau: nếu bạn thường bị say xe khi đọc, hãy thử bật tính năng và chỉ cho phép nó hoạt động khi thiết bị nhận diện bạn đang ở trên xe để xem có đỡ hơn không.