Hướng dẫn toàn diện về server-side rendering (SSR)

[Nhật Quang]

Server-side rendering (SSR) là giải pháp giúp cải thiện tốc độ tải trang và khả năng SEO cho các ứng dụng một trang (SPA) dựa trên JavaScript. Bài viết này giải thích SSR hoạt động thế nào, so sánh với client-side rendering và nêu rõ những lợi — hại khi áp dụng.

Giới thiệu nhanh về SPA và client-side rendering​

Single-page application (SPA) là kiến trúc ứng dụng web phổ biến, cho phép cập nhật phần giao diện mà không tải lại toàn bộ trang nhờ AJAX. Các SPA hiện nay thường dùng framework như React, Vue hoặc Angular và toàn bộ HTML được tạo ra trên trình duyệt — đó là client-side rendering (CSR).

Client-side rendering nghĩa là trình duyệt tải và chạy toàn bộ mã JavaScript trước khi hiển thị nội dung. Do trình duyệt phải tải và thực thi bundle trước, lần tải trang đầu tiên thường chậm, người dùng có thể thấy màn hình trắng hoặc vòng xoay chờ lâu, dẫn đến trải nghiệm kém và tỉ lệ thoát cao.

Server-side rendering là gì và hoạt động ra sao​

Server-side rendering (SSR), còn gọi là universal hay isomorphic rendering, là cách tạo HTML tĩnh trên máy chủ rồi gửi xuống trình duyệt. Server (thường chạy Node.js) thực thi cùng mã JavaScript để dựng các component và trả về HTML đã được render sẵn. Trình duyệt nhận được trang đã có nội dung, do đó phần nhìn thấy được hiển thị nhanh hơn.

Sau khi trang HTML tĩnh xuất hiện, trình duyệt vẫn cần tải và chạy JavaScript của frontend để “hydrate” — kích hoạt tính tương tác (ví dụ: click, nhập liệu). Vì vậy SSR thường giúp hiển thị nội dung nhanh hơn nhưng người dùng có thể phải chờ thêm một chút mới tương tác đầy đủ với ứng dụng.

Các bước cơ bản của SSR từ góc nhìn trình duyệt​

• Trình duyệt gửi yêu cầu tới server.
• Server nhận, chạy mã JavaScript để dựng UI và sinh HTML tĩnh.
• Server trả về HTML đã dựng sẵn cho trình duyệt.
• Trình duyệt hiển thị nội dung tĩnh; sau đó tải và chạy bundle JavaScript để thêm tính năng tương tác.

Công nghệ liên quan​

Để chạy JavaScript trên server thường cần runtime như Node.js và framework backend như Express.js hoặc Hapi để xử lý request và render component trên server. Ngoài ra có các framework toàn diện hỗ trợ SSR sẵn như Next.js (React), Nuxt.js hoặc Quasar (Vue) giúp triển khai dễ dàng hơn.

Lợi ích của SSR​

• Tăng tốc hiển thị nội dung ban đầu: nội dung tĩnh được render sẵn hiển thị nhanh hơn so với CSR.
• Cải thiện SEO: bot tìm kiếm dễ thu thập nội dung HTML tĩnh hơn là nội dung do JavaScript tạo ra, giảm rủi ro chậm trễ trong quá trình lập chỉ mục.
• Cải thiện Core Web Vitals: SSR thường giúp điểm Largest Contentful Paint (LCP) tốt hơn vì phần nội dung lớn được render sẵn; cũng có thể giảm Cumulative Layout Shift (CLS) do trình duyệt ít phải thay đổi bố cục sau khi tải.
• Tối ưu hiển thị khi chia sẻ mạng xã hội: nhiều crawler mạng xã hội không chạy JavaScript đầy đủ, nên SSR giúp Open Graph và Twitter Card hiển thị đúng.

Hạn chế và những điều cần cân nhắc​

• Tăng độ phức tạp triển khai: SSR yêu cầu môi trường server-side, cấu hình routing, và xử lý rendering phía server.
• Tải thêm lên server: mỗi request có thể gây chi phí render trên server, cần cân nhắc caching để giảm tải.
• Thời gian đến khi tương tác đầy đủ (INP): mặc dù nội dung thấy nhanh hơn, người dùng có thể phải chờ lâu hơn để tương tác hoàn toàn so với CSR; đây là trade-off giữa hiển thị nhanh và tương tác sớm.
• Không phải lúc nào SSR cũng cần thiết: với người dùng quay lại (có cache) hoặc trang tĩnh không cần dữ liệu động, CSR hoặc kết hợp caching có thể ngang bằng về hiệu năng.

Khi nào nên dùng SSR​

• Cần cải thiện SEO cho các trang quan trọng (landing page, bài viết, trang sản phẩm).
• Cần tối ưu LCP và CLS để nâng điểm Core Web Vitals.
• Ứng dụng có nội dung tĩnh quan trọng cần hiển thị nhanh cho người dùng và crawler.

Lời khuyên kỹ thuật​

• Đo đạc thực tế bằng công cụ kiểm tra tốc độ trang để quyết định có nên dùng SSR hay không.
• Sử dụng caching (CDN, server-side cache) để giảm tải render trên server và tăng tốc cho người dùng quay lại.
• Xem xét các framework như Next.js, Nuxt.js để giảm bớt công sức cấu hình SSR.
• Kiểm tra trải nghiệm tương tác (INP) sau khi triển khai SSR để đảm bảo không làm xấu trải nghiệm người dùng.

Nguồn: https://www.debugbear.com/blog/server-side-rendering