ICE theo dõi mạng xã hội 24/7 đe dọa quyền riêng tư

[Lướt Web]

Cơ quan di trú Hoa Kỳ (ICE) đang tìm nhà thầu tư nhân để giám sát mạng xã hội liên tục, biến bài đăng công khai thành manh mối phục vụ thực thi pháp luật. Quy mô và cách thức này làm dấy lên lo ngại về xâm phạm quyền riêng tư, phân tích tư nhân hóa và hiệu ứng ngăn chặn tham gia công dân.

ICE muốn giám sát mạng xã hội liên tục​

ICE vừa phát hành một yêu cầu thông tin kêu gọi nhà thầu tư nhân xây dựng chương trình theo dõi mạng xã hội 24/7. Các nhà thầu sẽ được trả tiền để thu thập và phân tích các bài đăng công khai từ nhiều nền tảng như Facebook, Instagram, X (trước đây là Twitter), TikTok, Reddit, WhatsApp, YouTube và nhiều nơi khác, rồi chuyển kết quả vào cơ sở dữ liệu của ICE.

Cách hoạt động và quy mô​

Thay vì điều tra từng vụ việc riêng lẻ, ICE đang thiết kế một vòng giám sát công-tư: nhà thầu quét dữ liệu công khai, đối chiếu với các cơ sở dữ liệu thương mại (ví dụ LexisNexis Accurint, Thomson Reuters CLEAR) và cơ sở dữ liệu chính phủ, rồi tạo hồ sơ cho văn phòng địa phương theo các mốc thời gian gắt gao—đôi khi chỉ 30 phút cho các trường hợp ưu tiên cao.

• Các nền tảng được nêu: Facebook, Google+, LinkedIn, Pinterest, Tumblr, Instagram, VK, Flickr, Myspace, X, TikTok, Reddit, WhatsApp, YouTube, v.v.
• Các công cụ liên quan: Palantir (hệ thống quản lý điều tra), SocialNet, Zignal Labs, Clearview AI, Paragon Graphite, ShadowDragon, Babel Street, PenLink...
• Dữ liệu ghép nối: quét biển số, hồ sơ dịch vụ tiện ích, dữ liệu bất động sản, dữ liệu sinh trắc, lịch sử vị trí và dữ liệu thương mại từ môi giới dữ liệu.

Rủi ro mở rộng và lệch mục tiêu​

Khi một cá nhân bị gắn cờ, bạn bè, người thân, đồng tổ chức hoặc bất kỳ mối quan hệ nào của họ cũng có thể bị đưa vào diện rà soát. Kinh nghiệm trước đây với nhận dạng khuôn mặt và theo dõi vị trí cho thấy các hệ thống thường mở rộng vượt ngoài mục đích ban đầu. Việc hợp nhất nội dung mạng xã hội với dữ liệu vị trí và sinh trắc trong một hệ thống như Palantir tạo nên chân dung có thể tìm kiếm được về cuộc sống của một người—tăng nguy cơ xử lý dựa trên các kết luận liên hệ dữ liệu thay vì bằng chứng trực tiếp.

Quyết định được tư nhân hóa và thiếu giám sát​

Điểm mới quan trọng là ICE đang giao phần lớn công việc diễn giải cho các nhà phân tích tư nhân, nhiều khi được hỗ trợ bởi AI. Những quyết định đó—liệu một hành vi trực tuyến có đáng lo ngại hay không—được thực hiện nhanh chóng, với phạm vi người bị ảnh hưởng rất rộng, và chủ yếu nằm ngoài tầm giám sát công cộng.

Hậu quả đối với quyền tự do ngôn luận và tham gia công dân​

Giám sát liên tục không chỉ thu thập thông tin mà còn thay đổi hành vi. Nghiên cứu cho thấy truy cập vào nội dung như bài viết về khủng bố trên Wikipedia giảm mạnh sau khi lộ diện các chương trình giám sát lớn. Với cộng đồng người nhập cư và các nhà hoạt động, một bài đăng về biểu tình hay một câu đùa có thể bị giải thích như "thông tin tình báo", khuyến khích tự kiểm duyệt và làm giảm sự tham gia công dân.

Tính minh bạch, trách nhiệm và phản ứng pháp lý​

Những động thái này đã vấp phải chỉ trích và kiện tụng. Các tổ chức như ACLU và Brennan Center yêu cầu công khai các thuật toán, hệ thống chấm điểm, và giám sát độc lập để kiểm tra độ chính xác và thiên vị. Vụ kiện của League of Women Voters và Electronic Privacy Information Center chống Bộ Nội An cho thấy kiểm soát pháp lý thường lẹt đẹt so với tốc độ triển khai công nghệ. Kế hoạch của ICE thiết lập "sàn giám sát" làm việc 24/7, 365 ngày một năm cho thấy đây nhiều khả năng không phải thử nghiệm tạm thời mà là chuẩn hoạt động mới.

Kết luận​

Chương trình theo dõi mạng xã hội liên tục do ICE đề xuất làm nổi bật một xu hướng rộng hơn: biên giới an ninh dịch chuyển từ không gian vật lý sang không gian số. Để bảo vệ quyền riêng tư và quyền tự do công dân, cần có sự minh bạch về công cụ và thuật toán, tiêu chuẩn tương đương với trát khám xét trực tiếp khi thu thập dữ liệu online, và cơ chế giám sát độc lập để ngăn chặn việc khai thác và mở rộng mục đích sử dụng dữ liệu.

Nguồn: https://techxplore.com/news/2025-11-ice-social-media-threatens-privacy.html