Ranh giới tìm kiếm: AI và công cụ web truyền thống

[Vitamin C]

Một nghiên cứu so sánh tìm kiếm truyền thống với các công cụ tìm kiếm tạo sinh cho thấy cả lợi ích lẫn hạn chế. Người dùng nhận được kết quả tóm tắt đa dạng nhưng mất đi tính nhất quán và nguồn đáng tin cậy.

So sánh hai phong cách tìm kiếm​

Các nhà nghiên cứu từ Ruhr University Bochum và Max Planck Institute for Software Systems đã so sánh cách tìm thông tin từ Google Search truyền thống với bốn công cụ tìm kiếm dựa trên AI: Google AI Overview (AIO), Gemini, GPT-4o-Search và GPT-4o kèm công cụ tìm kiếm. Họ chạy hàng nghìn truy vấn trải rộng trên sáu lĩnh vực chính như kiến thức chung, chính trị, khoa học và mua sắm.

Ba tiêu chí chính được đánh giá​

Nhóm nghiên cứu đánh giá dựa trên ba khía cạnh: đa dạng nguồn (so sánh các trang web mà AI trích dẫn so với các liên kết hàng đầu của tìm kiếm truyền thống), mức độ dựa vào kiến thức nội tại của AI (AI dùng bộ nhớ nội tại hay tìm web để cập nhật thông tin) và phạm vi bao phủ khái niệm (câu trả lời có đề cập nhiều khía cạnh hơn so với kết quả tìm kiếm hàng đầu hay không). Họ cũng lặp lại thí nghiệm sau hai tháng để kiểm tra độ ổn định theo thời gian.

Phát hiện chính​

AI thường kéo thông tin từ một tập các trang web đa dạng hơn so với tìm kiếm truyền thống, nhưng các nguồn này nhiều khi không xuất hiện trong kết quả hàng đầu của công cụ tìm kiếm truyền thống. Việc sử dụng nhiều nguồn hơn không đồng nghĩa với câu trả lời toàn diện hơn; trong nhiều trường hợp AI không bao phủ thông tin sâu rộng hơn.

Sự khác biệt trong việc chọn nguồn và mức độ dùng kiến thức nội tại có thể làm thay đổi góc nhìn và dữ kiện mà người dùng tiếp xúc, dù về chủ đề tổng thể có thể trông giống nhau. Ngoài ra, câu trả lời do AI đưa ra có xu hướng thay đổi mạnh sau hai tháng, tức là kém ổn định hơn so với kết quả tìm kiếm truyền thống.

Khác biệt giữa các mô hình AI​

Các mô hình cũng khác nhau: GPT-4o với công cụ tìm kiếm cho thấy xu hướng dựa nhiều hơn vào bộ nhớ nội tại, trong khi Google AI Overview và Gemini liên tục truy xuất thông tin từ nhiều trang ngoài tươi mới hơn. Điều này dẫn tới khác biệt về nguồn thông tin và mức độ cập nhật trong câu trả lời.

Kết luận và hệ quả​

Nghiên cứu không đưa ra kết luận rằng kiểu tìm kiếm nào tốt hơn tuyệt đối, nhưng chỉ ra một sự đánh đổi rõ rệt: công cụ AI cung cấp câu trả lời tóm tắt, đa nguồn và thuận tiện hơn, trong khi tìm kiếm truyền thống đem lại các nguồn đáng tin cậy và kết quả ổn định hơn. Các tác giả nhấn mạnh nhu cầu thiết lập tiêu chuẩn và bộ đánh giá mới để đo chất lượng câu trả lời do AI trả về và đảm bảo người dùng hiểu rõ giới hạn của mỗi phương pháp.

Nguồn: https://techxplore.com/news/2025-10-great-ai-traditional-web-differ.html